Trẻ bị sốt nên dùng loại thuốc nào?
Sốt là một phản ứng có lợi của cơ thể khi có một tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, virut) xâm nhập, phản ứng sốt nhằm tăng sự đề kháng của cơ thể. Nhưng nếu sốt cao sẽ gây co giật, sốt kéo dài sẽ gây mất nước, chất điện giải, hạ huyết áp... gây nguy hiểm nên phải dùng thuốc hạ sốt.
Nên dùng thuốc đơn paracetamol
Nói chung với liều dùng để hạ sốt thì paracetamol ít gây độc cho gan và được coi là một thuốc lành tính, có thể dùng cho trẻ mọi lứa tuổi. Chỉ khi dùng liều rất cao (người lớn trên 8g) hay khi dùng cho người nghiện rượu thì mới gây độc gan. Như vậy khi dùng cho trẻ chỉ cần dùng đúng liều. Liều lượng cho trẻ em ghi rất rõ trên bao bì sản phẩm, nếu mua lẻ không có nhãn, cần hỏi người bán thuốc về liều dùng.
Paracetamol sau khi dùng khoảng 30 phút mới có hiệu lực hạ sốt. Không nên nôn nóng dùng thêm biệt dược khác. Vì paracetamol có nhiều biệt dược nên có khi dùng biệt dược tưởng là một loại thuốc hạ nhiệt khác nhưng thực chất vẫn là biệt dược chứa paracetamol (ví dụ vừa dùng viên paracetamol uống, vừa dùng thuốc đạn nhét hậu môn cũng có paracetamol...) như thế sẽ trùng lặp gây quá liều, sẽ dẫn tới ngộ độc và gây độc cho gan.
Chọn dạng dùng thích hợp
Với trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, nhất là dưới 2 tuổi nên dùng gói thuốc bột, khi pha vào nước uống sẽ tan ra, cho dung dịch có mùi thơm, rất dễ uống, dễ phân liều cho trẻ nhỏ tuổi. Với trẻ trên 5 tuổi có thể dùng viên có hàm lượng không quá 500mg (để tránh việc quá liều, nếu chia viên ra 2 lần dùng cũng dễ); không dùng loại hàm lượng 1.000mg (dễ bị quá liều, khó phân liều khi chia ra 3 hay 4 lần dùng theo tuổi). Với trẻ nhỏ dùng dạng viên nhét hậu môn rất thuận lợi, song không dùng được cho trẻ có tổn thương viêm loét hậu môn.
Không dùng aspirin để hạ sốt
Khi trẻ bị nhiễm virut mà dùng aspirin dễ bị hội chứng Reye với biểu hiên phù não, thoái hóa thần kinh não, suy gan nhiễm mỡ tiến triển nhanh chóng, gan to nhiễm mỡ rất dễ tử vong. Nếu cấp cứu kịp thời có thể cứu sống nhưng để lại di chứng. Không dùng aspirin cho trẻ dưới 15 tuổi.
Lưu ý khi dùng thuốc phối hợp nhiều thành phần
Do paracetamol có mặt trong nhiều loại biệt dược khác nhau nên không dùng cho trẻ em cần lưu ý: không dùng cho trẻ em dưới 5 tuổi biệt dược paracetamol phối hợp với với codein vì codein gây nghiện. Paracetamol còn được phối hợp với một hay nhiều thành phần như phenylpropanolamin, pseudoephedrin, phenylephrin, chlopheniramin. Ba chất đầu có tính cường giao cảm làm giảm sung huyết mũi, chống ngạt mũi nhưng lại gây tăng huyết áp, tim nhanh, đánh trống ngực, đau thắt ngực; riêng pseudoephedrin gây nghiện, phenylpropanolamin gây chảy máu não màng não. Khi thật cần mới dùng cho trẻ nhưng cần tránh dùng liều cao, kéo dài...
Các thuốc có chứa paracetamol thường là thuốc bán không cần đơn nhưng muốn dùng; vẫn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ để tránh lạm dụng và nhầm lẫn.
DS. Bùi Văn Uy
