Trimethoprim

 Tên thường gọi: Trimethoprim

Biệt dược: TRIMPEX, PROLOPRIM

Nhóm thuốc và cơ chế: là kháng sinh tổng hợp ảnh hưởng đến sinh tổng hợp acid folic, một chất quan trọng cho nhiều vi khuẩn cũng như con người. Trimethoprim ức chế sản sinh acid folic bằng cách gắn với enzyme làm nhiệm vụ tạo ra acid folic và ức chế enzyme vi khuẩn nhiều hơn enzyme này ở người. Vì vậy ít có ảnh hưởng đến sản sinh acid folic ở người. Là một kháng sinh phổ rộng.

Dạng dùng: viên nén 100mg.

Bảo quản: nơi mát

Chỉ định: phòng và điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu, ỉa chảy của khách du lịch, nhiễm khuẩn hô hấp và tai giữa. Thường dùng phối hợp với sulphamethoxazol hoặc dapson để phòng và điều trị nhiễm khuẩn pneumocystis.

Cách dùng và liều dùng: thường dùng ngày 2 lần, như với mọi kháng sinh, điều quan trọng là phải dùng đúng và đủ ngay cả khi triệu chứng sớm được cải thiện, giảm liều khi suy thận.

Tương tác thuốc: Thay đổi trạng thái tâm thần khi dùng kết hợp Trimethoprim-sulphamethoxazol với amantadin. Dùng đồng thời Trimethoprim và phenytoin làm tăng nồng độ phenytoin trong máu dẫn đến các tác dụng phụ do phenytoin như hoa mắt, giảm tập trung. Trimethoprim cũng làm tăng nồng độ digoxin và warfarin.

Thiếu máu do giảm acid folic có thể xảy ra ở bệnh nhân dùng Trimethoprim phối hợp với divalproex, acid valproic, methotrexat, pyrimethamin, triamteren hoặc trimetrexat. Trimethoprim làm tăng độc tính của cyclosporin khi dùng đồng thời. Khi dùng cùng với dapson nồng độ cả hai thuốc tăng lên đôi khi xảy ra ngộ độc - methemoglobin. Rifampin làm tăng thải trừ trimethoprim ở thận và làm giảm tác dụng.

Đối với phụ nữ có thai: không nên dùng Trimethoprim cho thai phụ

Đối với phụ nữ cho con bú: không dùng trimethoprim cho phụ nữ cho con bú.

Tác dụng phụ: hay xảy ra nhất là ở đường tiêu hóa gồm kém ăn, buồn nôn, nôn, ỉa chảy, đau bụng, thay đổi vị giác, sưng lưỡi, uống thuốc trong bữa ăn làm giảm các tác dụng này.

Trimethoprim gây thiếu máu do thiếu acid folic, nhưng thường nhẹ và có hồi phục. Bệnh nhân thiếu folate như thiểu dưỡng, nghiện rượu, tuổi già, có thai có nguy cơ cao xảy ra thiếu máu. Các dấu hiệu cảnh báo của thiếu máu gồm thâm tím móng chân, tay, mệt mỏi. Dùng kéo dài làm giảm tiểu cầu, và các độc tính khác với máu.

Tác dụng phụ hay gặp nhất trên da là phát ban và ngứa. Hiếm khi phát ban gây lột da hoặc phồng rộp. Một số bệnh nhân có phản ứng mẫn cảm ánh sáng.

(Theo cimsi)